بازار سرمایه
احتمال آسیب اقتصادی ایران از ترکیدن ابرحباب آمریکا
یکی از مشهورترین سرمایه گذاران بریتانیایی معتقد است که برای نخستین بار در آمریکا، تمامی بازارهای دارایی در این کشور دستخوش چهارمین «ابرحباب» شده اند. وضعیتی که ایران در یک دهه اخیر دست‌کم دو بار این وضعیت «ابرحبابی» را تجربه کرده است. ترکیدن هر «ابرحبابی» در اقتصاد آمریکا، دیر یا زود به اقتصاد ایران هم آسیب می‌زند.
به گزارش شما و اقتصاد پلاس: تفاوت تجربه ما و تجربه‌ای که شاید آمریکایی‌ها به زودی شاهدش باشند این است که حباب بورس ایران ترکید، اما حباب بازار مسکن و بازار خودرو، فقط و فقط منجمد شدند. شواهد بسیاری نشان می‌دهند که قیمت‌ها در بازار مسکن در ایران اکنون حبابی هستند، اما از آنجا که خرید و فروش در این بازار به شدت کاهش پیدا کرده، حبابی هم نترکیده است.
«جرمی گرانتام» یکی از مشهورترین سرمایه‌گذاران بریتانیایی و استراتژیست سرمایه‌گذاری در شرکت GMO، معتقد است که برای نخستین‌بار در آمریکا، تمامی بازارهای دارایی در این کشور دستخوش وضعیت حبابی شده‌اند.
این استراتژیست سرمایه‌گذاری، معتقد است که اقتصاد آمریکا در یک قرن گذشته، تاکنون سه «ابرحباب» بزرگ را پشت سر گذاشته است: نخستین مورد، در سال ۱۹۲۹ میلادی رخ داد و به «رکود بزرگ» منتهی شد؛ مورد دوم (حباب دات‌کام)، در حوالی سال ۲۰۰۰ میلادی به وقوع پیوست و مورد سوم هم حباب بازار مسکن بود که به بحران مالی سال ۲۰۰۸ میلادی منتهی شد.
اما حالا چهارمین «ابرحباب» در راه است و شاید بتوان گفت که حتی شروع شده است. «ابرحبابِ» اخیر، بنا به تعریف، چندین بازار را در بر خواهد گرفت. نخستین بخش، در بازار مسکن در آمریکا رخ داده و تنها در سال ۲۰۲۱ میلادی، موجب رشد متوسط ۲۰ درصدی قیمت مسکن در آمریکا شده است.
در یک دهه اخیر، اقتصاد ایران هم دست‌کم دو بار این وضعیت «ابرحبابی» را تجربه کرده است.
حباب‌های اقتصادی عموما تحت تاثیر یک عامل خارجی می‌ترکند و این ممکن است در آینده میان‌مدت برای حباب‌های قیمتی در ایران هم رخ بدهد. به عنوان نمونه، اگر مذاکرات هسته‌ای به سرانجام برسند؛ اگر سرمایه‌گذاری‌های میلیارد دلاریِ چین به ساحل اقتصاد ایران برسند و البته اگر دولت سیزدهم «اراده کند»، ممکن است در ماه‌های آینده یک ریزش سراسری در قیمت‌ها را شاهد باشیم.
اما اقتصاد آمریکا چه ربطی به اقتصاد ایران دارد؟ پاسخ به این پرسش کاملا واضح است: اقتصاد آمریکا به اقتصاد هر جایِ دیگری در جهان ربط دارد.
به این ترتیب، ترکیدن هر «ابرحبابی» در اقتصاد آمریکا، دیر یا زود به اقتصاد ایران هم آسیب می‌زند. در این میان، ایران و کشورهایی مانند ونزوئلا، سوریه و کره‌شمالی، که تحت شدیدترین تحریم‌های اقتصادی در جهان هستند، ممکن است کمتر از مثلا ژاپن، چین، آلمان یا ترکیه آسیب ببینند. با این همه، آسیب قطعی به نظر می‌رسد.