یارانه نقدی | واریز یارانه نقدی | پرداخت یارانه نقدی
چالش جدی برای یارانه نقدی | جایگزینی کالابرگ به جای یارانه نقدی
در ماه‌های اخیر بارها موضوع جایگزینی کالابرگ مطرح شده است اما هنوز زیرساخت‌های آن آماده نیست.
یارانه نقدی نوعی از کمک مالی است که از طرف دولت به یک تجارت یا بخش اقتصادی پرداخت می‌شود. یارانه نقدی به مردم داده می‌شود تا رفاه عمومی جامعه افزایش یابد. یارانه نقدی سود اقتصادی است که معمولاً دولت‌ها به تولیدکنندگان کالا برای تقویت بازار رقابتی کشور‌ها پرداخت میکنند و این یارانه‌ها ممکن است مستقیم یا غیرمستقیم باشد.
برخی از یارانه‌بگیران نیز از همان ابتدا مخالفت خود را با این طرح نشان دادند. آنها می‌گویند یارانه نقدی را ترجیح می‌دهند.
طرح کالابرگ شکست خورد؟
پیش از این مهدی طغیانی، سخنگوی کمیسیون اقتصاد مجلس در یک برنامه رادیویی گفت زیرساخت کالابرگ الکترونیکی تا شهریور ۱۴۰۱ آماده می‌شود. بر این اساس یک ماه دیگر تا ارائه کالاهای اساسی از طریق کالابرگ مانده است.
البته روز گذشته احسان ارکانی، نماینده مجلس گفت: «نتیجه آخرین صحبت‌های ما با دولت این بود که هنوز زیرساخت کالابرگ وجود ندارد و فعلا ناچاریم پرداخت یارانه را به صورت نقدی ادامه دهیم.»
این طرح قرار است در سه شهر گرمسار، آبیک و ابلام آزمایشی اجرا شود. آنطور که کریم حسینی، نماینده اهواز گفت، قرار است ۶ تا هشت قلم کالا از طریق کالابرگ ارائه شود.
۷۷ میلیون نفر در ایران یارانهبگیر هستند
بر اساس آنچه تاکنون مقامات مرتبط گفته‌اند، نیاز به کارت جدید برای کالابرگ نیست. یارانه به حساب خانوارها واریز می‌شود، از سوی دیگر دستگاه‌های مخصوص نیز در فروشگاه‌ها نصب می‌شود. افراد بعد از خرید کالای مورد نظر خود آن را از حساب یارانه‌ای خود کم کنند.
پیش‌تر احسان خاندوزی گفت، ۷۷ میلیون نفر در ایران یارانهبگیر هستند. ۳۰ درصد این جمعیت یارانه ۴۰۰ هزار تومانی و ۶۰ درصد دیگر یارانه ۳۰۰ هزار تومانی دریافت میکنند. البته این آمار بعدا حاشیه‌ساز شد.
نماینده مجلس: «کالابرگ بهتر است»
روز گذشته احسان ارکانی گفت: «از نظر من اگر یارانه به صورت کالایی توزیع شود، بهتر است؛ چراکه کالابرگ به نفع مردم خواهد بود؛ برای مثال ارزش یارانه نقدی ۴۵هزار تومانی از ۱۰سال پیش تاکنون تغییر مشهودی داشته است؛ یارانه ۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومانی هم قطعا به سرنوشت یارانه ۴۵هزار تومانی دچار خواهند شد.»
اما برخی می‌گویند یارانه نقدی را به کالابرگ ترجیح می‌دهند. آنها به هزینه‌های جاری از جمله اجاره خانه، درمان و… اشاره میکنند. در ادامه نظر برخی از مخاطبان تجارت‌نیوز را نسبت به این موضوع می‌خوانید.
«خیلی از مردم ایران امیدشان به همین یارانه است. اجاره یا خرج تحصیل و…دیگر مشکلاتشان را با یارانه نقدی حل میکنند و به یک زخمی از زندگی میزنندو دلشان به این خوش است. شاید کسی مجبور است غذا نخورد ولی اجاره و کرایه راه و تحصیل و پرداخت قبض و… بدهد.»
«مردم احتیاج به پول نقد دارند. با آن میتونن خرید روزمرہ خودشان رو کنند. مثلا کسی خواست بره میوه یا سبزی جات یا نان یا دارو یا لباس کفش و برای بچه ها دفتر قلم و خیلی مایحتاج روز را خرید کند.»
«چرا یارانه نقدی حذف شود؟ ما با این یارانه مواد غذایی قسطی میخریم و هروقت یارانه رو دادن باهاش پرداخت میکنیم. حالا قطع بشه چیکارکنیم با این کوپن دو قلم وسایل مواد غذاییتون؟»
احسان ارکانی، نماینده مجلس: فعلا زیرساخت کالابرگ آماده نیست، پرداخت یارانه نقدی ادامه دارد.
«یارانه نقدی نمی‌خواهیم»
در این میان برخی از یارانه‌بگیران می‌گویند کالابرگ بهتر است و جایگزین یارانه نقدی شود.
«۶ ماه دیگه باید روغن ۴۰۰ تومنی رو ۸۰۰ بخرید. اون وقت کل یارانه میره برای روغن. حالا هی بگید نقدی بهتره.»
«کالابرگ بدید بهتره. این پول ۳۰۰، ۴۰۰ چه دردی از ما درمون می کند؟ باز کلابرگ بهتره.»
«بعد از چند سال متوجه میشین کالابرگ بهتر از نقدیه. حالا هی بگین نقدی نقدی.»
«قیمتها ثابت بماند، یارانه نمی‌خواهیم»
برخی هم می‌گویند ثبات قیمتها را ترجیح می‌دهند تا یارانه. مرکز آمار ایران در گزارشی شاخص قیمت مصرف‌کننده برای تیر ماه ۱۴۰۱ را به تفکیک استان‌ها منتشر کرد. این گزارش نشان می‌دهد تورم نقطه به نقطه مواد غذایی در ۱۰ استان به بیش از ۹۰ درصد رسیده است.
«اصلا هیچی ندین. من حاضرم ماهی یک میلیون دولت خودش از حسابم برداشت کنه شما که ۳۰۰ هزار میدین ولی خواهشا دست به قیمتها نزنید.»
«کلا و رسما دارین برمیگردین به عقب به چند دهه پیش کوپنی بود! اصلاً کل دنیا داره پیشرفت‌میکنه ما پس‌رفت.»
زمان واریز یارانه مرداد ماه
یک نماینده مجلس گفت: نتیجه آخرین صحبت‌های ما با دولت این بود که هنوز زیرساخت کالابرگ وجود ندارد و فعلا ناچاریم پرداخت یارانه به صورت نقدی را ادامه دهیم.
آخرین اخبار از یارانه‌ها چیست؟
احسان ارکانی در پاسخ این سوال که پرداخت یارانه نقدی تا کی ادامه دارد، گفت: نتیجه آخرین صحبت‌های ما با دولت این بود که هنوز زیرساخت کالابرگ وجود ندارد و فعلا ناچاریم پرداخت یارانه به صورت نقدی را ادامه دهیم.
دولت همچنین در لایحه‌ای که به مجلس ارسال کرد درخواست داشت که کلمه شهریور ۱۴۰۰ ازمصوبه ارز ترجیحی حذف شود؛ زیرا افزایش قیمتها فشاری ایجاد کرده که دیگر امکان تامین کالاهای اساسی با قیمتهای شهریور ۱۴۰۰وجود ندارد.
بسیاری از مردم و کارشناسان اقتصادی به یارانه نقدی اذعان داشته و می‌گویند اگر یارانه نقدی ادامه داشته باشد، بهتر است؛ ارکانی در این رابطه اظهار کرد: از نظر من اگر یارانه به صورت کالایی توزیع شود، بهتر است؛ چراکه کالابرگ به نفع مردم خواهد بود؛ برای مثال ارزش یارانه نقدی ۴۵هزار تومانی از ۱۰سال پیش تاکنون تغییر مشهودی داشته است؛ یارانه ۳۰۰ و ۴۰۰هزار تومانی هم قطعا به سرنوشت یارانه ۴۵هزار تومانی دچار خواهند شد.
وی ادامه داد: البته دولت باید زیرساخت‌های کالابرگ را آماده کند؛ در دهه۶۰ که اصلا پوز و… وجود نداشت؛ اما دولت طرح کوپن را اجرا کرده بود و در ۸سال جنگ با کوپن شرایط مدیریت شد. اینکه پس از سال‌ها بگوییم زیرساخت نیست، قابل پذیرش نخواهد بود و با این تعداد فروشگاه می‌توان شرایط توزیع را مدیریت کرد.
به اعتقاد ارکانی، برای دولت پرداخت یارانه نقدی راحت‌ترین کار است؛ چراکه نه به زیرساخت‌های کالابرگ نیاز دارد و نه قرار است افزایشی داشته باشد و رقمی ثابت خواهد بود و یارانه نقدی برای دولت مقرون به صرفه‌تر است.
خبر تازه از یارانه نقدی
دو هفته آینده چهارمین مرحله یارانه نقدی باید به حساب سرپرستان خانوار واریز شود اما حالا یکی از نمایندگان مجلس خبر داده که احتمالا این آخرین مرحله یارانه نقدی است و دولت باید از شهریورماه کالابرگ به مردم بدهد.
این خبر را مهدی طغیانی، سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس اعلام کرده و گفته: در قانون بودجه ۱۴۰۱ مساله توزیع کالابرگ الکترونیک مطرح شده است اما چون زیرساخت‌ها آماده نبود، دولت یارانه‌ها را نقدی واریز کرد. اما دولت وعده داده که برای شهریور زیرساخت‌های توزیع کوپن را فراهم کند.
به گفته طغیانی، بر اساس قانون بودجه سال جاری، این وظیفه بر عهده دولت است که از شهریور ۱۴۰۱ کالاهای اساسی و ضروری را با کالابرگ الکترونیک به دست مرم برساند.
یارانه نقدی یا پرداخت کالابرگ؟
از ابتدا و پیش از حذف یارانه نقدی و معیشتی هم اخباری که از بدنه اقتصادی دولت به گوش می‌رسید مبنی بر این بود که هنوز خود دولت هم برنامه‌ای برای نحوه پرداخت یارانه جدید ندارد. چون هم مساله توزیع کالابرگ در اقتصاد ایران مطرح بود و هم مساله پرداخت نقدی یارانه‌ها.
حذف یکباره ارز ۴۲۰۰ تومانی و افزایش ناگهانی قیمت کالاهای اساسی سبب شد که دولت ناگهانی تصمیم به پرداخت یارانه نقدی بگیرد. اما از همان ماه اول دولت تاکید کرد که احتمالا این شیوه واریز موقتی است و کالابرگ یا همان کوپن جایگزین این شیوه می‌شود.
اما اکنون یکی دو ماهی هست که دولت مساله تغییر شیوه پرداخت یارانه را دیگر مطرح نمی‌کند و تنها مجلس پیگیر پرداخت کالابرگ است. پیش از این هم یکی از نمایندگان مجلس به دولت انتقاد کرده بود که احتمالا قصد دارد به پرداخت یارانه نقدی ادامه دهد.
حالا هم سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس به دولت اولتیماتوم داده که باید توزیع کالابرگ را شروع کند و به پرداخت یارانه نقدی خاتمه دهد. اگر قرار باشد این طرح اجرا شود، احتمالا یارانه مرداد آخرین یارانه نقدی است که دولت باید واریز کند و پس از آن باید به سراغ توزیع کوپن برود.
قانون بودجه چه می‌گوید؟
مهدی طغیانی گفته مجلس در قانون بودجه ۱۴۰۱ بحث کالابرگ الکترونیکی و توزیع آن را مصوب کرد. دولت در اجرا بخاطر اتفاقاتی که در اردیبهشت ماه افتاد، نتوانست کالابرگ را فراهم کند و تغییراتی در اجرا داد و یارانه‌ها را به صورت نقدی پرداخت کرد. چراکه ادعای دولت این بود که زیرساخت‌ها فراهم نشده است. اما وعده‌ای که اکنون دادند این است که توزیع کالابرگ برای شهریور ماه آماده است. این دیگر به عهده دولت است که از شهریور ۱۴۰۱ کالاهای اساسی و ضروری را با کالابرگ الکترونیک به دست مرم برساند.
در متن قانون بودجه هم عینا به پرداخت کالابرگ تاکید شده است اما زمانی را مشخص نکرده است. در قانون بودجه ۱۴۰۱ آمده است: « به دولت اجازه داده می‌شود در سال ۱۴۰۱ تا معادل سقف ردیف (۱۸) جدول مصارف تبصره (۱۴) این قانون را از طریق تأمین منابع مابه‌التفاوت ارز ترجیحی برای واردات کالاهای اساسی، دارو و تجهیزات مصرفی پزشکی اختصاص دهد. چنانچه دولت قصد دارد کالایی را از سبد ارز ترجیحی حذف نماید باید قبلاً ترتیبات قانونی جبران زیان رفاه مصرف‌کننده برای کالاهای اساسی را از طرق کالابرگ الکترونیکی و در امور پزشکی از طریق بیمه‌ها و به طرق جایگزین مطمئن به انجام رسانده باشد به طوری که افراد بتوانند این کالاها و خدمات را به نرخ پایان شهریور ۱۴۰۰ و در سقف سهمیه تعیین‌شده تهیه کنند.»
بر این اساس دولت مکلف بوده که دقیقا از زمان حذف ارز ترجیحی، کالابرگ پرداخت کند و تاکنون سه ماه یارانه نقدی پرداخت کرده است.
حالا باید دید آیا دولت به قانون بودجه عمل می‌کند و کالابرگ را جایگزین یارانه نقدی می‌کند یا اینکه ممکن است به طرقی مجلس را متقاعد کند تا همچنان به پرداخت یارانه نقدی ادامه دهد.
زمان دقیق واریز یارانه نقدی مرداد ماه مشخص شد
در سه ماه گذشته یارانه نقدی جدید دولت ۲۰ یا ۲۱ هر ماه به حساب سرپرستان خانوار واریز شده است. تکلیف یارانه مرداد ماه چیست و یارانه مرداد چه زمان واریز می‌شود؟
به نظر می‌رسد که زمان واریز یارانه نقدی جدید متغیر است اما چندی پیش رئیس جمهور در یک برنامه زنده تلویزیونی اعلام کرد که زمان واریز ماهانه یارانه‌ها بیستم هر ماه است. اگرچه یارانه ماه گذشته ۲۱ تیر ماه واریز شد.
هنوز نه دولت و نه سازمان هدفمندی یارانه‌ها زمان دقیق واریز یارانه مرداد را اعلام نکرده‌اند اما انتظار می‌رود که این یارانه مانند سه ماه گذشته روز بیستم یا بیست و یکم مرداد ماه واریز شود
احتمالا تفاوتی که یارانه مرداد ماه با دفعات قبل دارد، واریز همزمان یارانه دهک‌های یک تا ۹ و یارانه جاماندگان است. چون این ماه تکلیف جاماندگان مشخص شد و انتظار می‌رود که یارانه این گروه بعد از این در تاریخ معین واریز شود.
این در حالی است که با گذشته بیش از ۱۰ روز از واریز یارانه تیر ماه، هنوز یارانه برخی از جاماندگان واریز نشده و یا هنوز قابل برداشت نیست. عدم واریز این یارانه در حالی است که رئیسی دستور داده بود یارانه جاماندگان قبل از ۲۰ تیر ماه واریز و قابل برداشت شود. او گفته بود خوشایند نیست که عده‌ای سومین مرحله یارانه را دریافت کنند، اما عده‌ای هنوز در انتظار بررسی اطلاعات خانوار خود باشند.
سازمان هدفمندی یارانه‌ها دو زمان مختلف برای واریز و قابل برداشت شدن یارانه جاماندگان اعلام کرد اما هیچ کدام از این دو وعده محقق نشد و هنوز تکلیف این کمک معیشتی دولت معین نشده است.
اما انتظار می‌رود که در چهارمین مرحله واریزی‌ها، این گروه هم مانند دیگر افراد کمک معیشتی خود را در تاریخ معین شده دریافت کنند.
۲۰ مرداد ماه روز پنج شنبه است و برای همین ممکن است یارانه‌ها ساعت ۲۴ روز ۲۱ مرداد واریز و قابل برداشت شود.